(Mišljenje Ministarstva finansija, br. 011-00-877/2022-04 od 5.2.2024. god.)
U skladu sa Zakonom o porezu na dodatu vrednost, obveznik PDV ima pravo da PDV, koji mu je obračunat od strane prethodnog učesnika u prometu za promet dobara i usluga, odbije kao prethodni porez, uz ispunjenje propisanih uslova. Treba da poseduje propisanu dokumentaciju (račun ili drugi dokument koji služi kao račun), kao i da predmetna dobra i usluge koristi ili će ih koristiti za promet dobara i usluga sa pravom na odbitak prethodnog poreza, tj. za promet koji je oporeziv PDV, promet za koji je propisano poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza ili za promet koji se smatra izvršenim u inostranstvu ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici Srbiji.
Obavezni elementi računa, između ostalih, su naziv, adresa i PIB obveznika – primaoca računa.
Prema Zakonu, adresa je strukturirani skup geoprostornih podataka koji jedinstveno određuju lokaciju i identifikaciju nepokretnosti na koju se odnose.
Saglasno odredbi člana 111. stav 1. Zakona o državnom premeru i katastru, adresni registar jeste osnovni i javni registar o kućnim brojevima i nazivima ulica i trgova u naseljenom mestu. On obuhvata utvrđivanje kućnih brojeva za stambene i poslovne zgrade, kao i građevinske parcele i vođenje podataka o kućnim brojevima, ulicama i trgovima u okviru naseljenog mesta.
Uzevši u obzir navedeno, račun obveznika PDV koji, pored ostalih propisanih podataka (PIB izdavaoca, PIB primaoca i dr.), sadrži podatke o adresi primaoca računa – ulicu, broj i naseljeno mesto, sa ili bez poštanskog broja, smatra se računom na osnovu kojeg obveznik PDV – primalac može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza, ako su ispunjeni i drugi uslovi u skladu sa Zakonom.
* * *
Saglasno odredbi člana 27. Zakona, prethodni porez je iznos PDV obračunat u prethodnoj fazi prometa dobara i usluga, odnosno plaćen pri uvozu dobara, a koji obveznik može da odbije od PDV koji duguje.
Odredbama člana 28. stav 1. Zakona propisano je da pravo na odbitak prethodnog poreza obveznik može da ostvari ako dobra nabavljena u Republici ili iz uvoza, uključujući i nabavku opreme, kao i objekata za vršenje delatnosti i ekonomski deljivih celina u okviru tih objekata (u daljem tekstu: objekti za vršenje delatnosti), odnosno primljene usluge, koristi ili će ih koristiti za promet dobara i usluga:
1) koji je oporeziv PDV;
2) za koji u skladu sa članom 24. ovog zakona postoji oslobođenje od plaćanja PDV;
3) koji je izvršen u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici.
Pravo na odbitak prethodnog poreza, u skladu sa zakonom, obveznik može da ostvari ako ima račun izdat od strane drugog obveznika u prometu o iznosu prethodnog poreza, u skladu sa ovim zakonom ili dokument o izvršenom uvozu dobara u kojem je iskazan PDV i dokument kojim se potvrđuje da je iskazani PDV plaćen prilikom uvoza.
Odredbama Zakona propisano je da u poreskom periodu u kojem su ispunjeni uslovi obveznik može da odbije prethodni porez od dugovanog PDV, i to:
1) obračunati i iskazani PDV za promet dobara i usluga, koji je ili će mu biti izvršen od strane drugog obveznika u prometu;
2) PDV koji je plaćen prilikom uvoza dobara.
Prema odredbi stava 4. Zakona, pravo na odbitak prethodnog poreza nastaje danom ispunjenja uslova.
Računom iz stava 2. tačka 1) ovog člana smatra se elektronska faktura koja je prihvaćena, odnosno za koju se smatra da je prihvaćena u skladu sa zakonom kojim se uređuje elektronsko fakturisanje (član 28. stav 5. Zakona).
Saglasno odredbi člana 28. stav 6. Zakona, ako je elektronska faktura iz stava 5. ovog člana prihvaćena najkasnije do isteka roka za predaju poreske prijave za poreski period u kojem je nastala poreska obaveza u skladu sa ovim zakonom, obveznik može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza najranije za poreski period u kojem je poreska obaveza nastala, nezavisno od toga da li je elektronska faktura izdata na dan nastanka poreske obaveze ili posle tog dana.
Obveznik može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza u roku od pet godina od isteka godine u kojoj je stekao ovo pravo (stav 8. istog člana Zakona).
U skladu sa zakonom, obveznik je dužan da izda račun za svaki promet dobara i usluga.
Zakonom je propisano da račun naročito sadrži sledeće podatke:
1) naziv, adresu i PIB obveznika – izdavaoca računa;
2) mesto i datum izdavanja i redni broj računa;
3) naziv, adresu i PIB obveznika – primaoca računa;
4) vrstu i količinu isporučenih dobara ili vrstu i obim usluga;
5) datum prometa dobara i usluga i visinu avansnih plaćanja;
6) iznos osnovice;
7) poresku stopu koja se primenjuje;
8) iznos PDV koji je obračunat na osnovicu;
9) napomenu o odredbi ovog zakona na osnovu koje nije obračunat PDV;
10) napomenu da se za promet dobara i usluga primenjuje sistem naplate.
